Dach zielony :: BUILD- SPORT- TRAFFIC

Dach zielony

Zalet dachu zielonego jest całkiem sporo:
- pozwala odzyskać powierzchnię biologicznie czynną, utraconą w wyniku wybudowania domu;
- zapewnia dodatkową przestrzeń rekreacyjną;
- wytwarza tlen i reguluje wilgotność powietrza;
- poprawia izolacyjność akustyczną dachu i chroni warstwy izolacyjne

przed szkodliwymi promieniami UV;
- zwiększa izolacyjność cieplną dachu- w letnie miesiące ogranicza jego nagrzewanie;
- zwiększa również poziom odporności na ogień.

Konstrukcja dachu zielonego jest trudna. Musi więc zostać zaprojektowana ze szczególną starannością. Architekt powinien uwzględnić rodzaj roślinności, jaka będzie porastała połać oraz wymaganą do tego grubość warstwy uprawnej. Od tego zależy obciążenie stropodachu, a w konsekwencji jego wymagana grubość i sposób zbrojenia.

Roślinność dachowa może bowiem znacznie obciążać strop. Jej ciężar wynosi od około 70 do ponad 600 kg/m2.

Do tego trzeba jeszcze dodać ciężar śniegu i ewentualne obciążenia użytkowe. Z tego względu niebezpieczne jest projektowanie takich dachów na obiektach istniejących. Często będzie się ono wiązało z dokonaniem kosztownych wzmocnień stropodachu, poprzedzonych ekspertyzami konstruktorów.

Ogromne znaczenie ma też zapewnienie właściwej wilgotności ziemi przy jednoczesnym sprawnym odprowadzeniu nadmiaru wody opadowej.W przypadku dachu zielonego wyjątkowej rangi nabierają detale, takie jak przejścia różnych elementów przez połać (kominy wentylacyjne, świetliki dachowe) lub obróbka obrzeży dachu.
Trudno tu mówić o rozwiązaniach standardowych, powtarzalnych. Praktycznie każdy dach zielony musi być traktowany odrębnie.

Dach odwrócony i zielony
Konstrukcja dachu zielonego jest najczęściej podobna do stropodachu odwróconego. Na betonowym podłożu wykonana jest
hydroizolacja, na niej warstwa ocieplenia, a powyżej różnego rodzaju warstwy filtrujące i drenażowe oraz ziemia uprawna.
Hydroizolacja dachu zielonego – musi być bardzo wytrzymała na przebicie korzeniami, zwłaszcza gdy dach ma porastać roślinność intensywna. Powinna być również wytrzymała na działanie kwasów i innych substancji chemicznych, gdyż zielony dach może być nawożony lub spryskiwany środkami ochrony roślin.
Zazwyczaj robi się ją z dwóch warstw papy modyfikowanej SBS na osnowie z włókniny poliestrowej. Jeszcze lepsza będzie papa z wkładką miedzianą, odporna na przerastanie korzeni. Polecana jest również gruba folia EPDM lub folia z PVC grubości 0,8 mm, zbrojona włókniną szklaną. Dopuszczalne są również masy bitumiczno- -polimerowe, pod warunkiem, że będą układane z zastosowaniem wkładki zbrojącej, np. z włókien szklanych.
Ocieplenie dachu zielonego – tak jak na większości odwróconych dachów płaskich tak i tu polecane są twarde płyty o jak najmniejszej nasiąkliwości. Najlepiej stosować polistyren ekstrudowany XPS.
Warstwy filtrujące dachu zielonego – na płytach termoizolacyjnych musi się znaleźć geowłóknina, która będzie działać jak filtr zatrzymujący różne drobiny, mogące dostawać się w szczeliny pomiędzy nimi. Stosowana jest tu geowłóknina poliuretanowa o gramaturze od 200 do ponad 500 g/m2. Na geowłókninie robiona jest warstwa filtrująca. Może to być żwir płukany lub mata drenująca połączona od góry z geowłókniną. Jeśli zastosowany będzie żwir, z wierzchu trzeba go także zabezpieczyć geowłókniną.
Ziemia uprawna dachu zielonego (substrat glebowy) – w przypadku roślinności ekstensywnej warstwa ta ma zazwyczaj grubość 80–100 mm. Przy intensywnej bywa znacznie grubsza niż 200 mm. Zależy to głównie od tego, jak głęboko będą zakorzeniać się przewidziane rośliny. Czasem ziemia uprawna pełni też funkcję drenażową, jeśli dominują w niej kamyki, żwir lub inne kruszywo. Wówczas nie jest już konieczne układanie oddzielnej warstwy filtrującej. Wiele firm zajmujących się budową dachów zielonych dostarcza też ekstensywną roślinność wraz z podłożem, na którym rośnie (substratem) w postaci mat. Wystarczy je rozłożyć i cieszyć się zielenią. Inne firmy przygotowują z kolei zestaw nasion lub sadzonek specjalnie wyselekcjonowanych gatunków roślin.

W dachach o zieleni intensywnej, warstwa substratu często bywa zróżnicowanej grubości, aby mogły tam rosnąć różne rośliny – o większym lub mniejszym ukorzenieniu.

Trzeba tu koniecznie zaznaczyć, że do budowy dachów zielonych należy stosować produkty najwyższej jakości. Kompromisy mogą mieć fatalny skutek.

Roślinność ekstensywna i intensywna na dachu zielonym
Dachy zielone może porastać roślinność ekstensywna czyli niska, dekoracyjna, niesprzyjająca funkcjom użytkowym lub intensywna – wyższa, bardziej wymagająca, dopuszczająca wykorzystanie połaci do celów rekreacyjnych.
Zieleń ekstensywna ma zdolność samoregeneracji i nie potrzebuje instalacji nawadniających. To przeważnie roślinność stepowa, mchy, roślinność znana z ogródków skalnych.
Zielenią intensywną trzeba się opiekować. Są to bowiem trawy, niskie krzewy, kwiaty. Potrzebne będzie ich podlewanie.
Możliwe jest natomiast wzbogacenie takiego dachu o elementy małej architektury – ławki, piaskownice, małe oczka wodne, sprzęt rekreacyjny. Łatwiej jest przygotować konstrukcję dachu pod zieleń ekstensywną. Intensywna wymaga większej staranności i większych nakładów finansowych.
Dach zielony na tradycyjnym stropodachu
Dach zielony może powstać również na płaskim dachu skonstruowanym i zaizolowanym w sposób tradycyjny. Strop z uformowanym spadkiem, po zagruntowaniu roztworem bitumicznym izoluje się jedną
warstwą papy. Tak powstaje paroizolacja. Na niej układane jest ocieplenie ze styropianu EPS, wełny mineralnej, poliuretanu PIR lub polistyrenu ekstrudowanego XPS. Dopiero na termoizolacji robi się zasadniczą warstwę hydroizolacyjną z pap lub folii odpornych na przerastanie korzeniami lub z kombinacji jednych i drugich. Geowłóknina nie jest w tym miejscu potrzebna. Reszta robiona jest tak samo, jak w przypadku zielonych dachów odwróconych.

Odwodnienie dachu zielonego
Gdy dach zielony jest skośny, woda opadowa będzie spływać z połaci do rynien. Na dachu płaskim sprawa odwodnienia jest bardziej skomplikowana. Po pierwsze- utrzymuje się ona dłużej w glebie, po drugie- trudniej szybko pokierować ją do rur odprowadzających.
Najczęściej odprowadzanie wody odbywa się za pośrednictwem wpustów dachowych, kierujących deszczówkę do zewnętrznych lub wewnętrznych rur spustowych.
Wpusty powinny zbierać wodę z powierzchni dachu i odbierać ją także z warstwy filtrującej. Dlatego trzeba dbać, żeby liście lub łodygi roślin oraz drobne kamyki nie zatkały wlotów. Z tego powodu wpusty muszą mieć studzienki rewizyjne, dostępne z powierzchni dachu, umożliwiające otworzenie i wybranie zanieczyszczeń. Wloty wpustów powinny też mieć kratki zabezpieczające.
Aby spływ wody z dachu płaskiego mógł funkcjonować poprawnie, na stropie musi zostać uformowany spadek lub kilka spadków w kierunku odpływu. Do takiego wyprofilowania powierzchni stropodachu stosuje się beton lub zaprawę cementową.
Spadek w kierunku wpustów należy także uformować w ziemi uprawnej. Najlepiej, żeby miał on kąt 1–3°. Tyle wystarczy, aby nie powstawały spiętrzenia wody, a jednocześnie też nie będzie ona zbyt szybko spływać, powodując usychanie roślin.
Nawadnianie dachu zielonego
Gdy dach zielony porastają rośliny, wymagające częstego podlewania, może zachodzić konieczność zapewnienia im sztucznego nawadniania. Najlepiej sprawdzą się tu systemy zraszania, takie same jak do podlewania trawników. Najlepsze będą oczywiście te z funkcją automatycznego sterowania lub możliwością programowania cykli zraszania. Można również rozprowadzić po powierzchni gleby rurki gumowe z dziurkami, podłączone do instalacji wodnej. Będą one rozsączać wodę i nawadniać glebę.
Obróbki boczne dachu zielonego
Jeśli któraś z krawędzi połaci dachu zielonego nie jest ograniczona ścianą attykową, trzeba ją obudować specjalną obróbką blacharską. Jej zadaniem będzie przytrzymywanie warstw dachu i gleby.
Gdy obróbka jest częściowo perforowana, powinna wzdłuż niej biec rynna odbierająca wodę spływającą z połaci. Wówczas, między warstwą filtrującą i ziemią uprawną warto wykonać szeroki pas ze żwiru. On będzie stykał się z obróbką i działał jak filtr zatrzymujący zanieczyszczenia, mogące zatkać perforację.
Opaski żwirowe dachu zielonego
Takie opaski, z grubego, płukanego żwiru, powinny oddzielać warstwę filtracyjną i substrat od ścian attykowych, ale nie tylko. Muszą otaczać wszelkie elementy przechodzące przez połać, np. kominy, ściany, wpusty. Między opaskami a warstwą filtrującą i substratem powinno się umieszczać przegrody z odpornej na korozję siatki lub perforowanej stali nierdzewnej.

Autor art.: Marek Radosławski